Puszcza Białowieska

To jedyny polski obiekt przyrodniczy wyróżniony przez ekspertów UNESCO. 

Puszcza Białowieska to jeden z najcenniejszych kompleksów leśnych Europy. Prowadzone od lat badania wykazują bytowanie w tych lasach i ich okolicach wielu cennych gatunków fauny i flory. Tu żyje największa wolna populacja żubra europejskiego. Dominujące gatunki puszczańskich drzew to świerk i sosna (często występują również olsze, dęby i brzozy). Faunę (poza wymienionymi wcześniej żubrami) reprezentują także rysie, wilki, bobry, nietoperze i mniejsze ssaki. Liczną grupę stanowią również ptaki (kilkadziesiąt gatunków znajduje się pod ochroną).

Co warto zobaczyć podczas naszej wizyty na terenie Puszczy i w jej okolicach?

Puszcza Białowieska (część polska)

Warto zobaczyć:

• Kościół św. Teresy od Dzieciątka Jezus (Park Dyrekcyjny 2) - powstał w okresie międzywojennym, reprezentuje styl historyczny (neorenesansowy). W środku warto zobaczyć konfesjonał wykonany w pniu drzewa.
• Cerkiew św. Mikołaja (Stoczek 14) - zbudowana pod koniec XIX wieku, wewnątrz nietypowy ikonostas (specjalna ściana oddzielająca nawę od miejsca gdzie może przebywać tylko kapłan) wykonany z majoliki.

 Muzeum Przyrodniczo-Leśne Białowieskiego Parku Narodowego (Park Pałacowy 11) - świetny sposób na zapoznanie się z puszczańską przyrodą. Kilkanaście multimedialnych wystaw wprowadzi dużych i małych w temat białowieskiej fauny i flory. Wstęp płatny. Więcej informacji tutaj: LINK.

• Pozostałości pałacu carskiego - Tu gdzie dziś znajduje się Muzeum Przyrodniczo-Leśne stał niegdyś dumny, carski pałac. Niestety zniszczenia wojenne sprawiły, że budowla została rozebrana, a dziś możemy podziwiać ją tylko na archiwalnych fotografiach. Do naszych czasów przetrwała jedynie zabytkowa brama, niektóre budynki gospodarcze oraz dworek Gubernatora Grodzieńskiego.
• Obelisk na pamiątkę polowania Augusta III Sasa - To jeden z najstarszych zabytków Białowieży. Ustawiony w 1752 roku kamienny słup upamiętnia pobyt w puszczy polskiego władcy. Zachowany napis wymienia dokładną liczbę upolowanych zwierząt.

Nie da się ukryć, że dla większości Polaków Białowieża kojarzy się z żubrami. Być może spotkamy żubra podczas naszych spacerów po lesie jednak bezpieczniej będzie obejrzeć go w Rezerwacie Pokazowym położonym ok. 2 kilometry przed wjazdem do Białowieży. Nazwa obiektu jest nieco myląca bo w tym niewielkim ogrodzie zoologicznym zobaczymy także rysie, wilki, dziki czy koniki polskie. Warto zwrócić uwagę na żubronie - hybrydy żubra i krowy - przewyższające rozmiarami gatunki od których pochodzą.

Od niedawna Rezerwat Pokazowy wzbogacił się o nowy budynek, w którym dla najmłodszych zwiedzających przygotowano kilka multimedialnych atrakcji o charakterze edukacyjnym. Będziemy mogli zobaczyć szkielet żubra, dowiedzieć się nieco o zwyczajach tych zwierząt i zagrać w specjalnie przygotowaną grę komputerową.

Uwaga! Zwiedzając rezerwat pamiętajmy, że zwierzęta żyją tu w warunkach półnaturalnych, część wybiegów jest na tyle duża, że żubry, jelenie czy wilki być może będziemy mogli podziwiać jedynie z daleka. Więcej informacji na temat rezerwatu tutaj:LINK.

Obręb Ochronny Rezerwat

Pod tą niewiele mówiącą nazwą kryją się tak naprawdę dwa obszary: dawny Rezerwat Ścisły (okolice siedziby BPN i parku dyrekcyjnego) oraz dawny Obręb Ochronny Hwoźna. To najcenniejsze i najsilniej chronione części Puszczy. Ruch turystyczny jest tu ograniczony i ściśle kontrolowany. Naukowcy starają się zachować rosnący w tym miejscu las w możliwie naturalnej postaci. Rzecz jasna rezerwaty można zwiedzać, ale tylko pod opieką przewodnika.

 

 Sobór w Hajnówce

To liczące ponad 20 tysięcy mieszkańców miasto pozostaje nieco w cieniu Białowieży. Jednak pozornie szara i zniechęcająca do dłuższych wizyt zabudowa skrywa kilka interesujących obiektów. Przy ulicy 3 Maja 42 zwiedzimy Muzeum i Ośrodek Kultury Białoruskiej, a przy ulicy księdza Ściegiennego 7 powojenny Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego. Zdecydowanie trzeba zobaczyć Sobór Świętej Trójcy (Antoniego Dziewiatowskiego 15) nietypową, nowoczesną cerkiew, przy projekcie której pracował Jerzy Nowosielski.

Uroczysko Krynoczka

Około cztery kilometry od centrum Hajnówki znajduje się niezwykłe miejsce. Według legendy uciekli tu mnisi chroniący się przed najazdem tatarskim. Inna opowieści mówi o objawieniach jakie miały miejsce przy pobliskim źródełku. W XIX wieku wzniesiono tu drewnianą Cerkiew Świętych Braci Machabeuszy, którą możemy oglądać do dziś. Uwaga! Cerkiew znajduje się na dawnym terenie wojskowym i dziś jest ogrodzona (wejście przez bramę jest możliwe w święta prawosławne w czasie nabożeństw). Jednak większość turystów dostaje się do środka przez dziurę w siatce.

 

Topiło

Ta malutka wioska (kilkudziesięciu mieszkańców) połączona jest z Hajnówką linią kolejki wąskotorowej. Na początku XX wieku za jej pomocą wywożono z Puszczy wycięte drewno. Dziś ciuchcia pełni już tylko funkcję turystyczną. Jeździ tylko w sezonie turystycznym, w określonych dniach. Informacji na temat aktualnych rozkładów należy szukać na stronie miasta Hajnówki.

 

Szlaki piesze i rowerowe

Przez obszar Puszczy biegnie wiele szlaków, które pozwolą nam docenić piękno i wartość lasu w jakim się znajdujemy.

 Żebra żubra - Jeden z najciekawszych szlaków pieszych w okolicy. Dzięki drewnianym kładkom przedostaniemy się nad bagnistym podłożem gęstego lasu liściastego. Szlak zaczyna się za Rezerwatem Pokazowym, a kończy w okolicach białowieskiego skansenu. Rzecz obowiązkowa dla tych, którzy nie decydują się na wstęp na Obręb Ochronny Rezerwat. Długość 4 kilometry.

 

 

• Miejsce Mocy - Zdaniem radiestetów i parapsychologów miejsce to wyróżnia się silnym, ale pozytywnym promieniowaniem, pozostali widzą jedynie ciekawy obszar leśny. Przypuszcza się, że w okolicy niegdyś znajdowały się ludzkie siedziby, ale o bliżej niezidentyfikowanym charakterze. Dziś umieszczono tu niewielką wieżę widokową i kilka tablic informacyjnych

 

Puszcza Białowieska - część białoruska (Нацыянальны парк Белавежская пушча)

Sam obszar parku narodowego jest znacznie większy niż w Polsce, ale podejście Białorusinów do ochrony przyrody wygląda nieco inaczej. Przez długi czas prowadzono to regularne polowania, a puszczańskie ścieżki zmieniły się w asfaltowe drogi. Oficjalnie mówi się o zakazie wycinek, ale w rzeczywistości od lat wykonywane są tam cięcie sanitarne, a martwe drewno pozyskuje się do celów gospodarczych. Mimo to las zachował wiele ze swego pierwotnego charakteru.

Najważniejszą miejscowością, z której wyrusza wiele wycieczek do lasu są Kamieniuki (Камянюкі). Wstęp do większości atrakcji jest płatny, bilety możemy nabyć przy bramie do parku.

Co zatem warto zobaczyć?

• Muzeum Przyrodnicze PN „Biełowieżskaja Puszcza” - Duży budynek położony tuż za bramą do parku to białoruskie muzeum z ekspozycją poświęconą przyrodzie tutejszego parku narodowego.
• Woliery ze zwierzętami (Экскурсионные вольеры беловежская пуща) - Licząca kilka kilometrów ścieżka wiedzie wzdłuż wolier, w których żyją przedstawiciele puszczańskich gatunków. Nie licząc dwóch przypadków (lis i niedźwiedź) wybiegi dla zwierząt są duże, a ich warunki życia nie odbiegają od tych znanych z europejskich ogrodów zoologicznych. Wstęp płatny.
• Rezerwat archeologiczny - Jedna z najnowszych atrakcji Kamieniuk to replika dawnego grodu. Muzeum pod gołym niebem składa się z obronnego ostrokołu oraz kilku budynków wewnątrz. W przyszłości planuje się odtworzenie podgrodzia (pierwsze drewniane budowle zostały już ustawione). Aby dojść do grodu należy po przejściu przez bramę parku skręcić w prawo i dalej kierować się według oznaczeń. Lokalizacja: 52°33'52.2"N 23°49'47.8"E
• Dom dziadka Mroza (Памесце беларускага Дзеда Мароза) - Kilkanaście kilometrów od Kamieniuk znajduje się białoruska odpowiedź na fińskie Rovaniemi. Zamiast św. Mikołaja i jego elfów spotkamy Dziadka Mroza ze Śnieżynką. Można tu dojechać rowerem, dojść piechotą lub (jeśli zbierze się odpowiednio duża grupa) wykupić wycieczkę przy kasach obok bramy do parku. Lokalizacja: 52°37'05.8"N 23°54'21.3"E
• Jezioro Lackie - Sztuczne jezioro utworzone w centralnej części puszczy celem utrzymania odpowiedniego poziomu wody na terenie parku narodowego. Prezentuje się niezwykle malowniczo pośród otaczających je lasów.
• Muzeum Ludowe (Музей народного быта и старинных технологий) - Położona przy drodze do Polski placówka prezentuje realia życia w dawnej puszczańskiej wsi.